Πως συνδέετε η άσκηση με την πρόληψη του COVID-19 ; Ένα ενδιαφέρον άρθρο από τον Νικόλαο Βασίλη
Το σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο coronavirus 19 είναι ένας σύγχρονος και εξαιρετικά μεταδοτικός ιός που ανήκει στην κατηγορία των κορονοϊών που μαζί με τους ρινοϊούς αποτελούν το κοινό σε όλους κρυολόγημα, με την διαφορά ότι ο νέος κορονοϊος εμπεριέχει και άλλες κρίσιμες επιπλοκές. Ο COVID-19 εντοπίστηκε τον περασμένο Δεκέμβριο του 2019 στην κίνα (wuhan) και η μόλυνση έχει εξαπλωθεί σε όλο τον κόσμο παρά τις στρατηγικές που ευθέτισε η κινέζικη κυβέρνηση για να σταματήσει το επιδημιολογικό αυτό φαινόμενο. Τρεις μήνες αργότερα ο ιός πήρε επέκταση δημιουργώντας παγκόσμια πανδημία. Οι περισσότεροι από τους επιδημιολογικούς εμπειρογνώμονες συμφωνούν ότι μεγάλο μέρος της επιτυχίας στον περιορισμό του ιού οφείλετε στα ταχεία μέτρα που έλαβαν οι αρχές για την επιβολή της καραντίνας για την πλειονότητα του πληθυσμού.
Από την άλλη πλευρά παρόλο που η περίοδος της καραντίνας είναι η καλύτερη επιλογή και σύσταση για τον τερματισμό της ταχείας εξέλιξης της πανδημίας, αυτό μπορεί να έχει παράπλευρες επιπτώσεις και απώλειες σε άλλες διαστάσεις της υγείας των ανθρώπων και ειδικότερα σε αυτούς που συγκαταλέγονται στους ασθενείς υψηλού κινδύνου.
Η έναρξη μιας ξαφνικής καραντίνας συνεπάγεται με ριζική αλλαγή στον τρόπο ζωής του πληθυσμού. Αυτές οι αλλαγές στον τρόπο ζωής επιβάλλουν ένα συγκεκριμένο επίπεδο σωματικής δραστηριότητας και άσκησης για την διατήρηση της επαρκούς κατάστασης υγείας, τόσο για την αντιμετώπιση των αρνητικών συνεπειών ορισμένων ασθενειών, (διαβήτης, υπέρταση, καρκίνος, αναπνευστικές ασθένειες) όσο και για να εγγυηθούμε την μείωση των επιπτώσεων της γήρανσης όπως κίνδυνο αδυναμίας, σαρκοπενίας, οστεοπόρωσης, άνοιας , πτώσεων ή και συναφών ασθενειών των ηλικιωμένων. Επίσης πολύ σημαντικό είναι το αντίκτυπο από ψυχολογικές επιπτώσεις όπως το στρες το άγχος καθώς και η σύγχυση που προτάθηκαν κατά την διάρκεια της καραντίνας, από τον φόβο της μόλυνσης, την απογοήτευση, την ανεπαρκή πληροφόρηση και προμήθεια, την οικονομική απώλεια καθώς και το στίγμα των ατόμων που νοσούν.
Ωστόσο φαίνεται από πρώιμα ερευνητικά δεδομένα από μια κοινωνική μελέτη του University College London σχετικά με την ψυχολογική και κοινωνική εμπειρία των ανθρώπων στο ηνωμένο βασίλειο κατά την διάρκεια της πανδημίας COVID-19 έδειξε πως τα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας είναι αρκετά φτωχά σε σχέση με άλλες χρονιές.
Από την άλλη πλευρά η σωματική δραστηριότητα και η άσκηση έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές τόσο για την πρόληψη όσο και για την θεραπεία για τις περισσότερες χρόνιες ασθένειες με άμεσες επιπτώσεις τόσο στην ψυχική όσο και στην σωματική υγεία.
Ως σωματική δραστηριότητα ορίζετε οποιαδήποτε σωματική κίνηση που παράγεται από τους σκελετικούς μύες και απαιτεί ενεργειακή δαπάνη. Ουσιαστικά η σωματική δραστηριότητα χωρίζετε σε δυο κύριες κατηγορίες την αερόβια φυσική κατάσταση (δραστηριότητα όπου προκαλεί αύξηση του καρδιακού ρυθμού και του ρυθμού αναπνοής κ.λ.π) την δύναμη και ισορροπία όπου αυτό είναι κάτι που οι περισσότεροι παραμελούμε αλλά έχει σημαντικά οφέλη στην υγεία μας.
Η σωματική δραστηριότητα λάθος τοποθετημένη από τους περισσότερους ανθρώπους είναι ταυτισμένη με κάποιο εξουθενωτικό πρόγραμμα γυμναστικής με σήκωμα ατελείωτων κιλών και διάδρομοι που παίρνουν φωτιά. Η σωματική δραστηριότητα όμως, θα μπορούσε να είναι μια αθλητική συμμετοχή, η ποδηλασία, η πεζοπορία, ο χορός ακόμα και η κηπουρική ο καθαρισμός του σπιτιού και η πραγματοποίηση βαρέων αγορών (ψώνια).
Ένα από τα ερωτήματα που γεννάται στον περισσότερο κόσμο είναι εάν η σωματική δραστηριότητα είναι κατάλληλη κατά την διάρκεια αυτής της επιδημίας. Αρχικά θα πρέπει να παρατηρήσουμε τα υπάρχοντα στοιχεία που σχετίζονται με τις επιδράσεις που έχει η σωματική δραστηριότητα και η άσκηση σε διαφορετικές εντάσεις στις αντιδράσεις του ανοσοποιητικού συστήματος.
Η φυσική δραστηριότητα μέτριας έντασης φαίνεται να έχει θετικές επιδράσεις στην απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος για την καταπολέμηση των ιογενών αναπνευστικών λοιμώξεων ( COVID-19). Μετά από μέτριας έντασης άσκηση παρατηρείται μια αύξηση των ουδετερόφιλων και κυτταροτοξικών λεμφοκυττάρων κρίσιμων για το ανοσοποιητικό σύστημα. Επιπρόσθετα φαίνεται να μειώνετε η υπερβολική φλεγμονή. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την αύξηση της ανοσίας έναντι των ιογενών λοιμώξεων μέσω της διαφοροποίηση των Τ1 και Τ2 λεμφοκυττάρων σημειώνοντας εώς και 20-30% μείωση των λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος.
Επιπρόσθετα φαίνεται πως η σωματική δραστηριότητα είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο για τα συμπτώματα του άγχους και της κατάθλιψης, που δημιουργούνται κατά την διάρκεια της πανδημίας και αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την ανισορροπία στα επίπεδα της κορτιζόλης επηρεάζοντας αρνητικά την λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και την φλεγμονή.
Σημαντικό να τονιστεί είναι ότι παρέχει ισορροπία των επίπεδών κορτιζόνης σε άτομα που πάσχουν από διαβήτη.
Ωστόσο από την άλλη φαίνεται ότι η παρατεταμένη υψηλής έντασης σωματική δραστηριότητα προκαλεί ανοσοκαταστολή.
Οι οδηγίες που δίνει ο παγκόσμιος οργανισμός υγείας (Π.Ο.Υ) σχετικά με το μέγεθος της σωματικής δραστηριότητας είναι πως τα βρέφη 1 έτους πρέπει να είναι σωματικά ενεργά για πολλές ώρες μέσα στην ημέρα. Τα παιδιά κάτω των 5 ετών θα πρέπει να περνούν 180 λεπτά την ημέρα σε σωματικές δραστηριότητες. Τα παιδιά και οι έφηβοι πρέπει να κάνουν τουλάχιστον 60 λεπτά την ημέρα μέτριας εώς έντονης σωματικής δραστηριότητας συμπεριλαμβανομένων δραστηριοτήτων που ενισχύουν τους μύες και τα οστά 3 μέρες την εβδομάδα, ενήλικες 18-64 ετών θα πρέπει να κάνουν συνολικά 150 λεπτά σωματικής δραστηριότητας μέτριας έντασης την εβδομάδα ενώ ηλικιωμένοι με κακή κινητικότητα πρέπει να κάνουν σωματική δραστηριότητα για να βελτιώσουν την ισορροπία τους και να αποτρέψουν τις πτώσεις με 3 και παραπάνω φορές την εβδομάδα. Ενώ το σύνθημα είναι κάποια φυσική δραστηριότητα είναι καλύτερη από καθόλου!
Κλείνοντας θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι η συνταγογραφημένη και εξατομικευμένη άσκηση από ειδικούς επαγγελματίες της σωματικής δραστηριότητας (φυσικοθεραπευτές) αποτελεί ένα ισχυρό μέτρο προστασίας από τον COVID-19 που περιλαμβάνετε στις ιογενής λοιμώξεις, με τις τελευταίες έρευνες της επιστημονικής κοινότητας με δεδομένα αξίας άνω των 40 ετών να δείχνουν ότι οι επιδράσεις της άσκησης στο ανοσοποιητικό σύστημα είναι πολυάριθμες.
Επομένως ένα από τα μέτρα που δεν είναι και πολύ συζητημένο πέρα από την τήρηση των αποστάσεων και την χρήση μάσκας είναι η ενασχόληση με την σωματική δραστηριότητα χτίζοντας μια γερή ασπίδα κατά του συγχρόνου αλλά και εφήμερου κορονοϊού.
*Νικόλαος Βασίλης
Φυσικοθεραπευτής Π.Ε