Αλλοιώνοντας τον δημοκρατικό και αποκεντρωμένο χαρακτήρα των ΟΤΑ – Η περίπτωση των Περιφερειών

“Αλλοιώνοντας τον δημοκρατικό και αποκεντρωμένο χαρακτήρα των ΟΤΑ- Η περίπτωση των Περιφερειών, είναι ο τίτλος του άρθρου της Ρένας Δούρου*,

ανταποκρινόμενη στην πρόσκληση της ψηφιακής μας έκδοσης, για την κατάθεση εκ μέρους των Αυτοδιοικητικών της Χώρας μας των θέσεων και των απόψεών τους πάνω στο κομβικό ζήτημα (Αυτοδιοίκηση: Το παρόν και το μέλλον του θεσμού)

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο του άρθρου της κ. Δούρου

“Το μεγαλύτερο μέγεθος των νέων δευτεροβάθμιων σωμάτων μπορεί να σημαίνει ότι αυτά είναι πραγματικές περιφέρειες, που συγκρίνονται με παρεμφερείς θεσμούς σε χώρες με υψηλό επίπεδο περιφερειακής διακυβέρνησης. Ωστόσο σύμφωνα με την τεχνοκρατική άποψη, αυτό δεν ισχύει για την Ελλάδα γιατί οι περιφέρειες, ενώ έχουν τα δικά τους σώματα άσκησης διοίκησης που εκλέγονται άμεσα από τους πολίτες, δεν είναι ισχυρά με όρους διοικητικών αρμοδιοτήτων και οικονομικής αυτονομίας”.

Με τον τρόπο αυτόν σχολίαζε, το 2015, μια μεγάλη Μελέτη εμπειρογνωμόνων του Κογκρέσου των Τοπικών και Περιφερειακών Αρχών του Συμβουλίου της Ευρώπης, για την περιφερειακή διακυβέρνηση, την πρόσφατη τότε μεταρρύθμιση (Καλλικράτης) της αρχιτεκτονικής της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην Ελλάδα,

Και κατέληγε :

“έτσι, αν και κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει την πιθανότητα η νέα εδαφική δομή να καταλήξει σε μια μορφή περιφερειοποίησης της χώρας, θα είναι, σε κάθε περίπτωση, μόνο μια αδύναμη διαδικασία περιφερειοποίησης”.

Επτά χρόνια μετά, η πρόβλεψη επαληθεύεται. Η Ελλάδα δεν διαθέτει ισχυρή περιφερειακή διακυβέρνηση.

Το σύνθημα της ΕΝ.ΠΕ “από την Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση στην Περιφερειακή Διακυβέρνηση”, παραμένει στα χαρτιά.

Και αυτό δεν έτυχε, πέτυχε.

Είναι αποτέλεσμα συγκεκριμένων επιλογών των κυβερνήσεων της χώρας ως το 2015 καθώς και της αντιμεταρρύθμισης που προωθεί συστηματικά και στην Τοπική Αυτοδιοίκηση από το 2019 η κυβέρνηση Μητσοτάκη.

Αποκαλυπτική των προθέσεών της, η ενέργειά της μόλις ανέλαβε τα ηνία της εξουσίας, ήταν κατάργηση της απλής αναλογικής, μιας δημοκρατικής τομής, που είχε θεσπίσει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ.

Με τον τρόπο αυτό, η κυβέρνηση Μητσοτάκη ούτε λίγο ούτε πολύ, ακύρωσε την βούληση των πολιτών όπως την κατέγραψαν οι κάλπες.

Συγκεκριμένα αλλοίωσε τους πραγματικούς συσχετισμούς όπως είχαν προκύψει από τη λαϊκή ψήφο, καταργώντας την ισότητα της ψήφου των πολιτών και την ευρεία εκπροσώπηση των παρατάξεων.

Στο όνομα μιας δήθεν  “εύκολης κυβερνησιμότητας” η κυβέρνηση απαξίωσε τη δημοκρατική έκφραση των πολιτών και τα αποτελέσματα της κάλπης.

Και δεν περιορίστηκε σε αυτό.

Με την ίδια περί “κυβερνησιμότητας” δικαιολογία, η νεοδεξιά κυβέρνηση υποβάθμισε τα συλλογικά και αντιπροσωπευτικά όργανα Δήμων και Περιφερειών: τα Δημοτικά και Περιφερειακά Συμβούλια.

Αποφάσισε τη μεταφορά σημαντικού μέρους των αρμοδιοτήτων τους σε πιο κλειστά και ολιγομελή όργανα, όπως την Οικονομική Επιτροπή όπου οι αυτοδιοικητικές Αρχές έχουν πλασματική πλειοψηφία 3/5….

Το τι συνεπάγονται αυτές οι αλλαγές, το βιώνουμε ήδη στις Περιφέρειες και τους Δήμους.

Η περίπτωση της Περιφέρειας Αττικής σήμερα, ενδεικτική της νεοφιλελεύθερης πολιτικής στην Τοπική Αυτοδιοίκηση

Η περίπτωση της Περιφέρειας Αττικής είναι αποκαλυπτική αυτής της νεοφιλελεύθερης πολιτικής που διαλύει δημόσιες υποδομές και υπονομεύει την Τοπική Αυτοδιοίκηση, μέσω της ιδιωτικοποίησης βασικών λειτουργιών της, με αδιαφανείς διαδικασίες, μακριά από την κοινωνική λογοδοσία και τον έλεγχο, πανάκριβες απευθείας αναθέσεις.

Το παράδειγμα της απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής με την οποία εγκρίθηκε δαπάνη έως 6 εκατομμύρια ευρώ για τη μίσθωση μηχανημάτων εκχιονισμού για δρόμους που έμειναν κλειστοί στη διάρκεια της κακοκαιρίας, λέει πολλά. Όπως κατήγγειλε η Δύναμη Ζωής, η απόφαση αυτή παραβιάζει κατάφωρα το δημόσιο συμφέρον καθώς αποτελεί μνημείο διασπάθισης δημοσίου χρήματος αφού είναι χαρακτηριστικό ότι θα αρκούσε το 60% των χρημάτων αυτών για να αγοραστούν 20 εκχιονιστικά μηχανήματα!

Την ίδια στιγμή ο Περιφερειάρχης κάνει πράξη το σλόγκαν του Πρωθυπουργού :

“με ενδιαφέρει η επικοινωνία και όχι η ουσία”, λειτουργώντας εντυπωσιοθηρικά και εγκαινιάζοντας έργα της Δύναμης Ζωής.

Όταν φυσικά δεν εγκαταλείπει άλλα, σημαντικά για την ασφάλεια και την καθημερινότητα των πολιτών, τα οποία όμως δεν προσφέρονται για μιντιακές τυμπανοκρουσίες και εγκαίνια με κορδέλες – όπως είναι τα έργα υποδομής, τα αντιπλημμυρικά.

Η περίπτωση της σημερινής Διοίκησης της Περιφέρειας Αττικής δεν είναι μεμονωμένη  αλλά εκφράζει τη νοεφιλελεύθερη πολιτική στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Πολιτικής που δεν διευρύνει τη δημοκρατία και την αντιπροσωπευτικότητα, δεν διευκολύνει τη συμμετοχή των πολιτών στο  εγγύτερο προς αυτούς, επίπεδο διακυβέρνησης.

Και, in fine, ακυρώνει την προσπάθεια αναβάθμισης της ΤΑ που είχε κάνει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ.

Με αποτέλεσμα όχι μόνο την υποχώρηση της περιφερειοποίησης, όπως την περιέγραφε η Έκθεση του Κογκρέσου πριν από 5 χρόνια αλλά την επιστροφή στα ξεπερασμένα προσωποκεντρικά πρότυπα του χθες, με επίκεντρο τον Περιφερειάρχη και τον Δήμαρχο.

Βρισκόμαστε έτσι σήμερα μπροστά σε μια Τοπική Αυτοδιοίκηση του χθες, στο παλιό μοντέλο διοίκησης των ΟΤΑ, με σοβαρές παθογένειες, που δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες των πολιτών, στα σύγχρονα αιτήματα, όπως περιγράφονται στις Προτεραιότητες του Κογκρέσου,  από την ενίσχυση της Δημοκρατίας με την προώθηση της συμμετοχής των πολιτών, την καταπολέμηση των ανισοτήτων ως αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.

Αιτήματα που πρέπει να μεταφράζονται σε συγκεκριμένες πολιτικές για την κοινωνική συνοχή, την ενδυνάμωση των γυναικών, τη διαχείριση του δημόσιου χώρου,  τις ανθεκτικές υποδομές, κ.α..

Στον αντίποδα όλων αυτών σήμερα στην Ελλάδα η Τοπική Αυτοδιοίκηση βρίσκεται μακριά από τις ανάγκες των πολιτών. Μακριά από τα σύγχρονα προτάγματα του Κογκρέσου των Τοπικών και Περιφερειακών Αρχών του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και η Διοίκηση της Δύναμης Ζωής στην Περιφέρεια Αττικής είχαμε επιχειρήσει να προωθήσουμε μια διαφορετική προσέγγιση του ρόλου και της αποστολής της Τοπικής Αυτοδιοίκησης γενικά, του Β’ βαθμού, ειδικότερα.

Συγκεκριμένα σε ό,τι αφορά τη Διοίκηση της Δύναμης Ζωής είχαμε καταθέσει προτάσεις για την αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου λειτουργίας της Αυτοδιοίκησης.

Όπως η συνταγματική κατοχύρωση:

α) της Μητροπολιτικής Αυτοδιοίκησης,

β) των αρμοδιοτήτων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στον χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό

και γ) της φορολογικής αποκέντρωσης όπως γίνεται εδώ και χρόνια σε ευρωπαϊκές χώρες που έχουν κάνει πράξη την πολυεπίπεδη διακυβέρνηση.

Ανοικτές κρίσιμες θεσμικές εκκρεμότητες για τις Περιφέρειες

Οι Περιφέρειες στη χώρα μας παραμένουν ένας νέος θεσμός, μιας και συστήθηκαν την 1η Ιανουαρίου 2011 κατά το άρθρο 286 του ν. 3852/2010 (Πρόγραμμα Καλλικράτης).

Η θητεία μου ως Περιφερειάρχη, ήταν η πρώτη πλήρης θητεία αιρετού Περιφερειάρχη μιας και μέχρι το 2011 οι Περιφέρειες ήταν κρατικές και όχι αιρετές (σημερινές Αποκεντρωμένες Διοικήσεις) και είναι προφανές ότι τα νομοθετικά πισωγυρίσματα δεν βοηθούν τις Περιφέρειες να βρουν τον βηματισμό τους.

Σήμερα παραμένουν ανοικτές σοβαρές περιφερειακές αλλά και εθνικές εκκρεμότητες, όπως:

Η δημιουργία ενός νέου και σαφούς πλαισίου Πολιτικής Προστασίας με έναν στιβαρό και αποτελεσματικό κρατικό, κατά βάση μηχανισμό, που θα προλαμβάνει ουσιαστικά, θα αντιμετωπίζει αποτελεσματικά και θα ελέγχει όλο το Σύστημα Πολιτικής Προστασίας.

Η ψήφισή του νόμου ν. 4662/2020 με τίτλο «Εθνικός Μηχανισμός Διαχείρισης Κρίσεων και Αντιμετώπισης Κινδύνων» και την ίδια στιγμή η κατάργησή του με ΠΝΠ, μετά από έναν μήνα και η σύσταση Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας από μόνη της δεν είναι ικανή να υποκαταστήσει τον Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας που χρειάζεται η χώρα μας, πολλώ δε μάλλον όταν αυτό είναι στελεχωμένο με προσωπικό που δύσκολα στελεχώνει μια Διεύθυνση ακόμη και του μικρότερου φορέα της χώρας

Η κατάργηση αρμοδιοτήτων και υπηρεσιών των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων όπως των διοικητικών και οικονομικών, της υπηρεσίας πολιτικής προστασίας κ.λπ., η υπαγωγή των αρμοδιοτήτων τους που εκ του Συντάγματος ανήκουν στον σκληρό πυρήνα της κρατικής ευθύνης στα οικεία Υπουργεία και η υπαγωγή των υπόλοιπων αρμοδιοτήτων τους στους οικείους ΟΤΑ, που κατά το Σύνταγμα έχουν γενική και αποφασιστική αρμοδιότητα για τις υποθέσεις της περιφέρειάς τους.

Η πρωτοβουλία αυτή αποτελεί sine qua non όρο για την θεσμική ολοκλήρωση των Περιφερειών βάσει της αρχής της επικουρικότητας, για την ενδυνάμωση του αναπτυξιακού τους ρόλου και τον συντονισμό σε περιφερειακό επίπεδο κρίσιμων δημόσιων πολιτικών όπως της κοινωνικής πολιτικής, του περιβάλλοντος κ.λπ., αφού μόνο έτσι πραγματώνεται σε διοικητικό επίπεδο η αρχή της ενότητας του προγραμματισμού και της ολοκλήρωσης των διοικητικών ενεργειών, της συγκέντρωσης του διοικητικού έργου κ.λπ.

Αιτήματα που η υλοποίησή τους παραμένει επίκαιρη και επιτακτική. Αιτήματα για τα οποία αγωνίζεται σήμερα η ΔΖ τόσο στο επίπεδο του Περιφερειακού Συμβουλίου Αττικής όσο και σε εκείνο της Ένωσης Περιφερειών, με παράλληλη συμμετοχή στο Κογκρέσο των Τοπικών και Περιφερειακών Αρχών του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Δίνουμε έτσι αγώνα διαρκείας, σε όλα τα επίπεδα, για μια Περιφέρεια αντάξια των αναγκών των πολιτών της Αττικής και μια σύγχρονη Τοπική Αυτοδιοίκηση, το κύτταρο Δημοκρατίας που χρειάζεται ο τόπος.

*Ρένα Δούρου, επικεφαλής της Δύναμης Ζωής, μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, υπεύθυνη για το Περιβάλλον, την Ενέργεια και την Κλιματική Κρίση

The post Αλλοιώνοντας τον δημοκρατικό και αποκεντρωμένο χαρακτήρα των ΟΤΑ – Η περίπτωση των Περιφερειών appeared first on aftodioikisinews.gr.